Φλεβάρης 2014. Λίγο πριν αρχίσει το παιχνίδι Παναιγιάλειου – Παναχαϊκής για το πρωτάθλημα της Β Εθνικής, ο τότε πρόεδρος της Παναχαϊκής Αλέξης Κούγιας μπαίνει επιδεικτικά και διασχίζει τον αγωνιστικό χώρο του Εθνικού σταδίου Αιγίου - προκαλώντας την οργή των Αιγιωτών στην εξέδρα. Γιατί το έκανε αυτό; Αν μη τι άλλο, η εικόνα του μικρόσωμου κυρίου ανάμεσα στους ψηλούς παίκτες, να προχωρά με την καμπαρντίνα του να αγγίζει το χορτάρι, ήταν αστεία. Ωστόσο πέρασε το μήνυμα που ήθελε: ο «Παράγοντας» είναι εδώ, πριν και πάνω από όλα!
Ο Αλέξης Κούγιας είναι τυπικό παράδειγμα «παράγοντα» που επιβάλει την παρουσία του χωρίς να τον ενδιαφέρει αν εμπνέει εμπιστοσύνη ή συμπάθεια, χωρίς καν να χρειάζεται να πείσει ότι νοιάζεται για την ομάδα του (έχει, άλλωστε, αλλάξει τόσες ομάδες). Πώς, τελικά, κυριαρχούν στο χώρο του ποδοσφαίρου παράγοντες που εμφανώς δεν είναι αποδεκτοί από τους φιλάθλους;
Το μυστικό είναι ότι καθιερώνονται ως «κατεστημένο», και το κατεστημένο δεν έχει ανάγκη την ωραιοποίησή του. Αντίθετα, φροντίζει να προβάλλει την πραγματικότητα όσο το δυνατόν πιο αποκαρδιωτική, ώστε να επιβάλει ως νομοτέλεια την ανάγκη ύπαρξής του: Στον σκληρό και βρώμικο χώρο του ποδοσφαίρου, μόνο ένα «μούτρο» μπορεί να επιβιώσει - άρα μοναδική ελπίδα για εσένα, μικρέ και ανίσχυρε, είναι να βρίσκεσαι με το μέρος του!
Το κατεστημένο λειτουργεί ως «καρτέλ»: μπορεί ο ένας να αντιμάχεται τον άλλο για χρήμα και εξουσία, αλλά όλοι μαζί φροντίζουν να μην κλονισθεί η «ομερτά»: ένα «μούτρο» αντικαθίσταται μόνο από άλλο «μούτρο», και μόνο χρησιμοποιώντας "βρώμικους" μηχανισμούς.
Η τεχνική του να επιβάλλεσαι όχι ως ικανός αλλά ως κατεστημένο συχνά επικρατεί και στην Αυτοδιοίκηση! «Παράγοντες» κατά γενική ομολογία ατομιστές ή ανεπαρκείς επιβάλλονται επειδή πέτυχαν να επιβληθούν ως «κατεστημένο». Ότι, δηλαδή, ανήκουν στην κυρίαρχη ανθεκτική ελίτ.
Η μηχανισμοί του κατεστημένου ενεργοποιούνται ιδίως κατά την περίοδο των εκλογών. Τότε παρατηρούμε το εξής οξύμωρο: αντί να ωραιοποιείται η κατάσταση (π.χ. ότι κάτι μπορεί να αλλάξει με την ψήφο του καθενός), εντείνεται η θεωρία του «βρώμικου παιχνιδιού» και των συμφερόντων που κινούν τα νήματα. Αντί να ενισχυθεί η αισιοδοξία για το μέλλον, εντείνεται η απαισιοδοξία και η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν με τίποτα. Αντί να αντιπαρατεθούν προγράμματα και ιδέες, επιβεβαιώνεται ο ανταγωνισμός ή η συναλλαγή ανάμεσα σε άτομα.
Υπό αυτή την κυρίαρχη νοοτροπία, οι πολίτες - ψηφοφόροι εξαναγκάζονται να αποδεχτούν κάποιον ακόμη κι αν δεν τον εμπιστεύονται, επειδή έχουν πειστεί ότι σε αυτόν τον σκληρό κόσμο πρέπει να βρίσκεσαι με τον ισχυρό! Ταυτόχρονα, αφού το παιχνίδι είναι έτσι κι αλλιώς βρώμικο, «νομιμοποιούνται» (φανερά ή "διακριτικά") οι μηχανισμοί χειραγώγησης ψήφων όπως η εξαγορά, ο εκβιασμός, η εξαπάτηση, η «υποχρέωση», η προβολή της οικονομικής επιφάνειας κ.λπ. Αυτά θεωρούνται ισχυρότερα διαπιστευτήρια για συμμετοχή στα κοινά από ότι η ανιδιοτέλεια, η αγάπη για την πόλη, η όρεξη για προσφορά, το όραμα, οι ιδέες, η μόρφωση.
Όπως όλα τα «καρτέλ», το κατεστημένο στην Αυτοδιοίκηση επιτρέπει εναλλαγές σε πρόσωπα και συσχετισμό δυνάμεων - αλλά με τους δικούς του όρους. Αλλάζει η Δημοτική Αρχή όταν ο τάδε "κοπαδάρχης" αλλάζει στρατόπεδό, ο τάδε βουλευτής στηρίζει άλλον, ο αντίπαλος επενδυτής – υποψήφιος ρίχνει περισσότερα χρήματα στην εξαγορά ψήφων, οι απελπισμένοι επαγγελματίες υποκύπτουν στον εκβιασμό ενός άλλου παράγοντα κ.λπ. Και αν κάποιος επιχειρήσει να διεκδικήσει την επικράτηση στις εκλογές χωρίς να διαθέτει κάποια από αυτά, δέχεται νουθεσίες του τύπου «το παιχνίδι είναι βρώμικο, δεν κάνεις για αυτά», λες και πρόκειται να μπλέξει με τη μαφία…
Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση πρέπει να απορρίψουμε τους όρους του παιχνιδιού, απορρίπτοντας τη νοοτροπία που το τρέφει. Το κατεστημένο ανατρέπεται μόνο όταν αρνηθούμε την ύπαρξή του. Να αντισταθούμε επιμένοντας ότι η συμμετοχή στα κοινά απαιτεί αισιοδοξία, ελπίδα, πίστη στον άνθρωπο και τους θεσμούς.
Ορισμός από τη Βικιπαίδεια: ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ - Σύστημα ατόμων και ισχυρών ομάδων συμφερόντων που ελέγχουν σε βαθμό να εξουσιάζουν καίριους τομείς της πολιτικής, οικονομικής, αθλητικής ή πολιτιστικής ζωής (όχι απαραίτητα σε συνεννόηση) και που αντιδρούν σε κάθε ανανέωση η οποία θα μπορούσε να απειλήσει την κυριαρχία τους
