Η απλή αλήθεια για τη διάβρωση των ακτών

Γνωρίζουμε τον ένοχο:  κάθε μέρα απομακρύνονται και πωλούνται δεκάδες τόνοι από το δομικό υλικό των ακτών

Οι καταγγελίες για τη διάβρωση των ακτών στην Αιγιάλεια μοιάζουν πλέον με άσφαιρα πυρά εντυπωσιασμού.

Γνωρίζουμε ότι η κύρια αιτία για τη διάβρωση των ακτών της Αιγιάλειας – την υπ’ αριθμό 1 απειλή για τη βιωσιμότητα ενός ολόκληρου Δήμου – είναι η απομάκρυνση χιλιάδων τόνων αδρανών υλικών από τα έξι ποτάμια της Αιγιάλειας. Αυτά τα υλικά έχτιζαν τις ακτές και αντιστάθμιζαν τη φυσική διάβρωση από τα κύματα. Εδώ και 40 χρόνια αυτή η πορεία αντιστράφηκε. Την τελευταία δεκαπενταετία η διάβρωση επιταχύνθηκε αφού αυξήθηκε ο ρυθμός απόληψης αδρανών για να κατασκευαστούν τα λιμάνια Πάτρας και Αιγίου και για να θησαυρίζουν οι έμποροι. Η κατάσταση θα επιδεινωθεί υπό την κάλυψη των έργων για να ολοκληρωθεί το λιμάνι Αιγίου.

Αυτή τη στιγμή, το χειρότερο φαινόμενο παρατηρείται στο Μεγανείτη, δίπλα στο Αίγιο. Κάθε πρωί, πριν βγει ο ήλιος, φορτηγά φεύγουν μέσα από την κοίτη του ποταμού φορτωμένα με υλικό. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, μετά από εισήγηση της ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, διαβεβαίωσε ότι εξετάζει την υπόθεση. Τίποτα όμως δεν θα γίνει χωρίς αποφασιστικότητα σε τοπικό επίπεδο. Ο δήμος Αιγιάλειας, αν θελήσει, μπορεί να σταματήσει αυτό το έγκλημα.

Το σημείο και ώρα είναι γνωστά: από τη θέση της Βιομηχανίας όπλων μέχρι το ύψος του Χατζή, κάθε πρωί. Τι άλλο χρειάζεται να πει κανείς; Το οποιοδήποτε προσωρινό οικονομικό όφελος από την εμπορία αδρανών είναι ασήμαντο μπροστά στα εκατοντάδες εκατομμύρια που κοστίζει η απώλεια χιλιάδων στρεμμάτων παραλιακής γης (μαζί με την απειλή για τις γέφυρες στην εθνική οδό και την καταστροφή των αντιπλημμυρικών αναχωμάτων).

Αν δεν σταματήσει το έγκλημα, οι καταγγελίες στη Βουλή, οι εκκλήσεις για μελέτες και έργα προστασίας των ακτών είναι άχρηστες. Πώς θα διορθώσεις κάτι όταν η αιτία που το προκαλεί συνεχίζεται;

Σύνδρομο Mac Donald’s στην εκπαίδευση

Με το κλείσιμο των Γραφείων Εκπαίδευσης καταργείται η αποκέντρωση και ομογενοποιούνται τα πάντα

Η ομαδική λύση μίσθωσης χώρων Γραφείων Εκπαίδευσης αποφασίστηκε στο Περιφερειακό Συμβούλιο της περασμένης εβδομάδας. Η εισήγηση ήταν αφοπλιστική: «Σύμφωνα με το άρθρο 32 του Ν.4027/2011 καταργούνται τα γραφεία … εκπαίδευσης και ως εκ τούτου θα προχωρήσουμε στην λύση της μίσθωσης…», έτσι απλά..

Αυτό είναι το οριστικό τέλος σε αυτό το θεσμό που, παρά τα παραδείγματα κακής λειτουργίας, αποτελούσε κρίσιμη δομή στη λειτουργία της εκπαίδευσης – τουλάχιστον όπως θα τη θέλαμε να είναι.

Τα Γραφεία Εκπ/σης συντόνιζαν τη λειτουργία των σχολείων της περιοχής τους (άδειες, αποσπάσεις, αναπληρώσεις κενών, μισθολογική και βαθμολογική εξέλιξη, επαφές με φορείς και συλλόγους γονέων, καθαριότητα κλπ). Ο  Προϊστάμενος ήταν συνάδελφος με τους εκπαιδευτικούς της περιοχής και βοηθούσε στη διευθέτηση προβλημάτων μεταξύ των εκπαιδευτικών, ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και γονείς και σε έκτακτες καταστάσεις (π.χ. σχολική βία, ατυχήματα, προβληματικές οικογένειες) .

Είναι αλήθεια ότι υπήρχαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στα Γραφεία: σε κάποιες περιπτώσεις ήσαν όντως πολυδάπανες δομές σε σχέση με τον αριθμό των σχολείων της περιοχής, καταφύγια αργόμισθων και «ημέτερων» και πεδία εξουσίας ακατάλληλων Προϊστάμενων. Αλλού όμως – όπως στην περίπτωση της Αιγιάλειας - ήσαν πολύτιμα στηρίγματα των εκπαιδευτικών, στους οποίους δημιουργούσαν αίσθημα δικαιοσύνης και ασφάλειας.

Η εξοικονόμηση πόρων θα μπορούσε να επιτευχθεί με συγχώνευση κάποιων Γραφείων,  στέγασή τους σε δημοτικούς χώρους και με μείωση του προσωπικού έστω σε μόλις δύο άτομα. Τώρα, το κέρδος είναι πολύ μικρό, το κόστος από τη δυσλειτουργία πολύ μεγάλο, και οι κίνδυνος «υπηρεσιακής ασφυξίας» στην κεντρική Διεύθυνση που συγκεντρώνει όλο το βάρος μεγάλος.

Με το κλείσιμο των γραφείων δημιουργείται ένα πρωτόγνωρο σύστημα εξ αποστάσεως διοίκησης, ομογενοποίησης και καθολικού ελέγχου. Αυτή είναι η λογική «McDonalds»  - που να ταιριάζει σε εστιατόρια fast food: η ίδια συνταγή και τα ίδια υλικά παντού, χωρίς ανάγκη για καμία τροποποίηση. Στην εκπαίδευση, όμως, αυτή η συνταγή καταστρέφει το όραμα για σχολεία ανοιχτά στην κοινωνία.

Τα γραφεία θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό ρόλο και στην αποκεντρωμένη λειτουργία της εκπαίδευσης στους καλλικρατικούς Δήμους. Η πολιτική προστασία, η διαχείριση απορριμμάτων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η καθαριότητα και η διαχείριση των κοινόχρηστων χώρων είναι κρίσιμα θέματα που απαιτούν τη συμμετοχή της εκπαίδευσης και χρειάζονται συντονισμό των σχολείων σε τοπικό επίπεδο.

Σήμερα, οι Δήμοι μπορούν να αναπληρώσουν μέρος της απώλειας με τοπικά γραφεία στήριξης των σχολείων. Ας αναλάβουν την πρωτοβουλία τόσο ο Δήμος όσο και οι εκπαιδευτικοί.

Εναλλαγή: τρόπος διακυβέρνησης, όχι μοιρασιά προνομίων

Η εναλλαγή στις αιρετές θέσεις έχει κάποια μειονεκτήματα (π.χ., την πρόωρη αντικατάσταση ενός «πετυχημένου» από κάποιον «υποδεέστερο»). Ωστόσο, σε βάθος χρόνου, τα πλεονεκτήματα υπερτερούν.

Αυτό το μήνα οι Οικολόγοι Πράσινοι προβάλουν με έμφαση την εναλλαγή του πρώτου Ευρωβουλευτή Μιχάλη Τρεμόπουλο με τον δεύτερο στη λίστα κατά τις Ευρωεκλογές του 2009 Νίκο Χρυσόγελο.  Αυτό θα αναδείξει τη διαφορετικότητα των ΟΠ. Χρειάζεται όμως προσοχή. 

Η κοινωνία γνωρίζει ότι οι θέσεις εξουσίας έχουν προνόμια. Όταν, λοιπόν, μιλάμε για εναλλαγή σε αυτές τις θέσεις, πρέπει να εξηγούμε ότι δεν πρόκειται για μοιρασιά αυτών των προνομίων. Διότι αυτό συμβαίνει συχνά - ιδιαίτερα στους Δήμους.

Από τότε που προβλέπεται αντιμισθία για τους Αντιδημάρχους, κάθε χρόνο αλλάζουν πολλές Αντιδημαρχίες προκειμένου να «βολευτούν» όσο γίνεται περισσότερα από τα στελέχη της δημοτικής πλειοψηφίας. Συχνά, δεν τηρούνται ούτε τα προσχήματα, ότι, π.χ., η εναλλαγή γίνεται για «ανανέωση». Απλά, ήρθε «η σειρά» άλλου. Η κοινωνία αποδέχεται κατά ένα νοσηρό τρόπο το γεγονός ότι η Δημαρχία αποτελεί «λεία» που κάποιοι κατέκτησαν και τώρα μοιράζονται. Τα περί εναλλαγής τα «ακούνε βερεσέ».

Ας μην αναμένουμε αυτόματη θετική αντίδραση όταν διατυμπανίζουμε την εναλλαγή. Όσοι το κάνουν, πρέπει να αναδείξουν πειστικά τα πλεονεκτήματα. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο.

Αχαΐα, Φράγμα Πείρου - Παραπείρου: η κοιλάδα (Ιανουάριος 2012)

Φαίνονται το φράγμα και τέσσερα σημεία από το μελλοντικό του πυθμένα (από όπου έχει ήδη αφαιρεθεί αρκετό υλικό - μάλλον για την κατασκευή του έργου). Ο δρόμος που φαίνεται είναι η λεγόμενη "111", ο δρόμος Πάτρας - Τρίπολης.

Πύργος: ακτή Σπιάντζα. ολόκληρο τμήμα του οικισμού χάθηκε από τη διάβρωση (Οκτώβριος 2010)

Η παραλία έχει υποχωρήσει κάμποσες δεκάδες μέτρα. Κύρια αιτία είναι η έλλειψη φερτών υλικών από τον ποταμό Αλφειό (ο οποίος εκβάλει λίγες εκατοντάδες μέτρα νοτιότερα). Οι αμμοληψίες και τα φράγματα κατακρατούν τη λάσπη και τα χαλίκια που κατέβαζε εν αφθονία ο ποταμός και έχουν στερήσει από τις παραλίες το βασικό δομικό τους υλικό. Το ίδιο ισχύει και νότια των εκβολών Αλφειού στην παραλία της Αγουλινίτσας.

Κάποια από τα γκρεμισμένα σπίτια που φαίνονται  αποτελούσαν όχι το παραλιακό μέτωπο αλλά τη δεύτερη σειρά σπιτιών σε απόσταση από τη θάλασσα. Η πρώτη σειρά έχει ήδη χαθεί προ πολλού και από τα σπίτια της, στις περισσότερες περιπτώσεις, έχουν απομείνει μόνο μερικά ερείπια σαν βράχοι μέσα στο νερό.

Η παραλία παλαιότερα ήταν σκέτη αμμουδιά, χωρίς βράχια ή βότσαλα. Τα "βράχια" που φαίνονται σήμερα είναι ερείπια σπιτιών.  Τα "χαλίκια" προέρχονται από το σκυρόδεμα των διαλυμένων σπιτιών, το οποίο η φύση διέλυσε κυριολεκτικά "εις τα εξ ων συνετέθην" και ανακύκλωσε τα υλικά του.

Εργοστάσια απορριμμάτων: κάτι σαν «μνημόνιο»: Δεν δίνουν λύση – αντίθετα, συντηρούν το πρόβλημα. Η λύση βρίσκεται ΜΟΝΟ στα χέρια μας (Ιανουάριος 2012)

Το αδιέξοδο στη διαχείριση των απορριμμάτων και το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας έχουν κοινή πορεία:

Για να φτάσουμε μέχρι εδώ, πράγματι υπήρξε διαφθορά, αισχροκέρδεια και διάλυση της δημόσιας διοίκησης. Και η κοινωνία, όμως, υιοθέτησε παθητική στάση και ένα ανεύθυνο και σπάταλο τρόπο ζωής. Αυτά έφεραν στα όριά τους κοινωνία και περιβάλλον χωρίς να διασφαλίζουν τίποτα για το μέλλον.

Σήμερα, βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε «συμπληγάδες». Από τη μία, ανίκανος κρατικός μηχανισμός και δημόσια διοίκηση. Από την άλλη, επέλαση του «μνημονίου» και της ιδιωτικοποίησης των πάντων. Έτσι «με το μαχαίρι στο λαιμό» επιβάλλονται μέτρα οικονομικά ασύμφορα, κοινωνικά και περιβαλλοντικά επιζήμια. Μέτρα που μετατρέπουν τα προβλήματά μας σε μόνιμο μηχανισμό εκμετάλλευσης.

Για να βρούμε διέξοδο δεν αρκεί να απορρίψουμε  όσα μέτρα επιβάλλονται αλλά και να στραφούμε στη δημοσιονομική εξυγίανση, την παραγωγική οικονομία και την αειφορία.

Ας εστιάσουμε στη Διαχείριση Απορριμμάτων:

Για να φτάσουμε μέχρι εδώ έχουν μεγάλες ευθύνες όσοι ασχολήθηκαν με τη διαχείριση απορριμμάτων, αλλά εντωμεταξύ η κοινωνία εκφυλίστηκε σε ανεύθυνο καταναλωτή και παραγωγό σκουπιδιών.

Σήμερα, βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε «συμπληγάδες». Από τη μία δημοτικές υπηρεσίες ανήμπορες να δώσουν λύση. Από την άλλη, ιδιωτικοποίηση και «εργοστάσια» επεξεργασίας που υποχρεώνουν την κοινωνία σε οικονομική αφαίμαξη και συνεχή παραγωγή απορριμμάτων.

Για να βρούμε διέξοδο δεν αρκεί να απορρίψουμε τα «εργοστάσια». Οφείλουμε να αλλάξουμε τον τρόπο παραγωγής και διαχείρισης σκουπιδιών.

Το μεγάλο πρόβλημα, σήμερα, είναι η υπερβολική παραγωγή απορριμμάτων που δεν διαχωρίζονται. Αν μειώναμε την παραγωγή απορριμμάτων και αν τα διαχωρίζαμε, θα απομένανε ελάχιστα υπολείμματα, των οποίων η διαχείριση θα ήταν απλή υπόθεση. Όπως, όμως, λειτουργούμε σήμερα, όλα τα Απορρίμματα γίνονται Υπολείμματα και πρόβλημα για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

Επενδύοντας στην κοινωνική αδράνεια, τα «εργοστάσια» επεξεργασίας απορριμμάτων εμφανίζονται ως «από μηχανής θεός», δεχόμενα όλα τα απορρίμματα, χωρίς διαχωρισμό. Αυτό, όσο δελεαστικό και αν φαίνεται, δεν αποτελεί λύση. Έχει τεράστιο κόστος και, προκειμένου να έχει κέρδος, απαιτεί αύξηση και όχι μείωση του όγκου των σκουπιδιών. Για να εξασφαλίσουν, μάλιστα, συνεχή τροφοδοσία με σκουπίδια, οι επενδυτές δεσμεύουν τους Δημότες με  εξοντωτικές ρήτρες. Το πρόστιμο, αν δεν τους παραδίδουμε αρκετά απορρίμματα, είναι μεγάλο και βαρύνει τα δημοτικά τέλη μαζί με το μεγάλο κόστος αποκομιδής.

Αντίθετα, η υγιής οικονομική δραστηριότητα της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης, που ανακτούν από τα απορρίμματα πολύτιμες πρώτες ύλες και οργανικό υλικό (λίπασμα), δημιουργούν κέρδος μειώνοντας τα Υπολείμματα.

Η μόνη βιώσιμη λύση στηρίζεται σε δύο «πυλώνες»:

1. Οικολογική διαχείριση με μείωση όγκου (λιγότερες συσκευασίες, επαναχρησιμοποίηση), διαχωρισμό στο σπίτι, ανακύκλωση -  κομποστοποίηση. Τα υπολείμματα πάνε σε ΧΥΤΥ ή σε κάποια μονάδα.
2. Οργάνωση σε τοπικό επίπεδο με μικρές αποκεντρωμένες μονάδες και εταιρίες κοινωνικής ή μικτής (κοινωνικής – δημοτικής) βάσης.

Ακόμη και αν επιβληθεί η ιδιωτικοποίηση - απευθείας ή μέσω ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου – ιδιωτικού τομέα)– υπάρχει συμβιβαστική λύση:

Να επιλεγούν μονάδες που εστιάζουν στην κομποστοποίηση και όχι σε άλλη επεξεργασία όπως καύση ή παραγωγή ενέργειας. Με τις μονάδες κομποστοποίησης περιορίζεται η αυστηρή ρήτρα της ελάχιστης εγγυημένης ποσότητας απορριμμάτων. Άλλωστε, όσο καλύτερα διαχωρίζουμε τα απορρίμματα (απομακρύνοντας πλαστικά κ.λπ.) τόσο καλύτερο είναι το τελικό προϊόν. Η κομποστοποίηση είναι η μόνη μέθοδος που δεν αντιστρατεύεται την ανακύκλωση και τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων.

Όλα αυτά προϋποθέτουν συστηματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης (πόρτα – πόρτα, σχολεία, πολύ ενημερωτικό υλικό κ.λπ.). Μόνο έτσι θα πειστεί ο καθένας να αφιερώσει κάθε μέρα τα λίγα λεπτά που χρειάζονται για το διαχωρισμό στο σπίτι ή στην επιχείρηση.

Σε ολόκληρο τον κόσμο, όποια λύση βρέθηκε στηρίχθηκε στη συστηματική ενημέρωση του κοινού μαζί με μέτρα που επιβραβεύουν όσους κάνουν καλό διαχωρισμό και δεν παράγουν πολλά απορρίμματα (π.χ. με χαμηλά δημοτικά τέλη).

Πολλοί, δυστυχώς, «σνομπάρουν» την ενημέρωση και την εκπαίδευση του κοινού. Είναι εκείνοι που δεν πιστεύουν στην κοινωνία ή θεωρούν πως αρκεί να «αντισταθούμε» στις ιδιωτικοποιήσεις. Πώς όμως θα αντισταθούμε στα μεγάλα συμφέροντα; Πώς θα χαλάσουμε τα σχέδια εκείνων που επενδύουν ακριβώς στο ότι εμείς θα συνεχίζουμε να παράγουμε σκουπίδια όπως σήμερα; Για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει να αλλάξουμε εμείς.

Κώστας Παπακωνσταντίνου

Περιφερειακός Σύμβουλος