Οι κοινόχρηστοι χώροι πρέπει να σχεδιάζονται για να χρησιμοποιούνται μαζικά από τους πολίτες – όχι για τα μαγαζιά ή για «εντυπωσιασμό».
Μια μητέρα σε συνοικία της Πάτρας το έθεσε απλά: «Δεν βγάζω τα παιδιά βόλτα επειδή δεν μου περισσεύουν δύο ευρώ. Κάπου πρέπει να κάτσω. Κάτι πρέπει να πάρω». Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα στις σύγχρονες ελληνικές πόλεις: H έλλειψη κοινόχρηστων χώρων και η μετατροπή τους σε εμπορικές ζώνες.
Επί 20-30 χρόνια «ανάπτυξης» αυτό δεν μας πείραζε. Τι κι αν δεν υπήρχαν πλατείες; Υπήρχαν καφετέριες και παιδότοποι. Τι κι αν οι κοινόχρηστοι χώροι είχαν καταληφθεί από μαγαζιά; Είχαμε χρήματα να ξοδέψουμε. Τι κι αν δεν υπήρχε χώρος για περίπατο; Είχαμε γυμναστήρια κ.ο.κ.
Αυτή η κατάσταση τελείωσε αναγκαστικά, λόγω οικονομικής κρίσης. Τώρα οι κοινόχρηστοι χώροι πρέπει να γίνουν ξανά αυτό που υποτίθεται ότι είναι: Χώροι όπου οι πολίτες μπορούν να περνούν ώρες για περίπατο, κουβέντα, χαλάρωση, παιχνίδι, κουτσομπολιό, φλερτ ή οτιδήποτε άλλο χωρίς να χρειάζεται να δαπανήσουν χρήματα.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα έχει επιβληθεί ως άποψη ότι τα καλύτερα μέρη σε μια πλατεία (πρέπει να) καταλαμβάνονται από εμπορικές δραστηριότητες και ότι η σχεδόν αυτονόητη κατάληξη κάθε εξόδου είναι να κάτσει κανείς σε κάποιο μαγαζί (κάτι που κακώς θεωρείται «ανάπτυξη» αφού οι πολίτες πληρώνουν). Αντίθετα, οι κοινόχρηστοι χώροι των περισσοτέρων ευρωπαϊκών πόλεων διαθέτουν άπειρες επιλογές (χώρους περιπάτου, πικνίκ, άφθονα παγκάκια, σκιά κ.λπ.) για μια αξιοπρεπή έξοδο χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψει κανείς τίποτα.
Όσον αφορά στο περιβόητο πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων, σχεδιάστηκε κι αυτό (όπως όλο το ΕΣΠΑ) σε εποχές «παχιών αγελάδων» και είχε ως στόχο τη «μόστρα» ή/και την εμπορική δραστηριότητα και όχι τον πολίτη-χρήστη. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Τώρα χρειάζονται χώροι όπου οι πολίτες θα περνούν το χρόνο τους χωρίς να αναγκάζονται να ξοδέψουν. Η σκιά, το πόσιμο νερό, η πρόσβαση για καροτσάκια και Α.Μ.Ε.Α., τα άφθονα σημεία για ανάπαυση και συναντήσεις, οι ασφαλείς χώροι περιπάτου, η ευκολία και οικονομία στη συντήρηση και την καθαριότητα είναι πιο σημαντικά από ένα εντυπωσιακό σκηνικό που δεν χρησιμοποιεί κανείς.
 |
| Πλατεία σχεδιασμένη για εμπορική χρήση και όχι για τους πολίτες: Μοναδική επιλογή για την παρέα των ηλικιωμένων για να βρουν σκιά είναι να στριμωχθούν στο παγκάκι που έχει "κλειστεί" από τα τραπέζια ή στις καρέκλες του μαγαζιού με την ανοχή του μαγαζάτορα. |
Τέτοιες απλές κινήσεις έχουν τεράστιο κοινωνικό όφελος αφού ανεβάζουν το επίπεδο ζωής των πολιτών και μετριάζουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Οι αστικές αναπλάσεις, λοιπόν, πρέπει να εστιάσουν στην εξυπηρέτηση του καθημερινού πολίτη, αλλιώς θα γίνουν μία ακόμη επιδρομή δαπανηρών πλακοστρώσεων και ηλεκτροφωτισμού για εμπορική χρήση – θλιβερός επίλογος μιας εποχής που τελειώνει.
