Όσοι εκμεταλλευθούν τους υδρογονάνθρακες θα πρέπει να προβλέψουν ένα αντισταθμιστικό κόστος για διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτή η στοιχειώδης υποχρέωση δημιουργεί θέσεις εργασίας - δεν αποτρέπει επενδύσεις
Πολλοί πιστεύουν ότι η ανάγκη για θέσεις εργασίας – ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης όπως η σημερινή – έχει προτεραιότητα έναντι της προστασίας του περιβάλλοντος. Εδώ υπάρχει μια τεράστια παρανόηση: εκεί όπου υπάρχει σοβαρή περιβαλλοντική νομοθεσία, όπως στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργούνται θέσεις εργασίας, δεν χάνονται.
Η τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας σημαίνει ότι ένα μέρος των κερδών από κάθε επένδυση πηγαίνει σε μέτρα πρόληψης και παρακολούθησης περιβαλλοντικών κινδύνων που σχετίζονται με την επένδυση, όπως και σε αντισταθμιστικά μέτρα.
Δηλαδή, αν τηρούμε την περιβαλλοντική νομοθεσία, εξασφαλίζουμε ότι ένα μέρος των κερδών επενδύονται τοπικά και φέρνουν θέσεις εργασίας. Αντίθετα, στον «τρίτο κόσμο», όπου η νομοθεσία είναι χαλαρή, τα ποσά αυτά παραμένουν στην τσέπη των επενδυτών. Όσοι, λοιπόν, δεν θέλουν να γίνουμε «τριτοκοσμική χώρα», θα πρέπει να υποστηρίζουν την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Ας δούμε το παράδειγμα με τις (ας υποθέσουμε) "πολλά υποσχόμενες" επενδύσεις για υδρογονάνθρακες στη Δυτική Ελλάδα. Τα δύο πεδία που παραχωρούνται για εκμετάλλευση βρίσκονται εν μέσω περιοχών διεθνούς σημασίας για τη βιοποικιλότητα, περιλαμβάνοντας τρία Εθνικά Πάρκα και συνολικά 15 περιοχές του Δικτύου Natura-2000. Οι περιοχές αυτές διαθέτουν ευαίσθητα οικοσυστήματα και είδη που μπορεί να επηρεαστούν ακόμη και από μικρής κλίμακας συμβάντα όπως η διαρροή μερικών βαρελιών πετρελαίου.
Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, μια αμμουδιά ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας, μια σπηλιά όπου ζουν φώκιες, την «μπούκα» μιας λιμνοθάλασσας, ένα θαλάσσιο λιβάδι Ποσειδωνίας, το σημείο όπου συγκεντρώνονται οι Αρτίνες (θαλασσοπούλια) έξω από τα Στροφάδια. Για όλα αυτά επιβάλλεται να ληφθούν μέτρα πρόληψης και παρακολούθησης, τα οποία αποτελούν «ρουτίνα» στα ευνομούμενα κράτη. Το ζήτημα είναι: ποιος πληρώνει για αυτά;
 |
| Τα δύο πεδία παραχώρησης για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε «Πατραϊκό – Κατάκολο» (κόκκινο) και οι γειτονικές περιοχές διεθνούς σημασίας για τη βιοποικιλότητα που είναι ευαίσθητες στις εξορυκτικές δραστηριότητες. |
Ποιος θα καλύψει το κόστος για το σκάφος που θα χρειαστεί για τα κητώδη και τα αλιεύματα; Για τα πλωτά φράγματα που χρειάζονται προληπτικά για να εμποδίσουν το πετρέλαιο να εισέλθει σε μια λιμνοθάλασσα; Για το προσωπικό που χρειάζεται για φύλαξη και παρακολούθηση; Αν τηρηθεί η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, αυτά τα κόστη επιμερίζονται στον επενδυτή. Αν δεν γίνει αυτό - και επειδή το κράτος δεν θα έχει την οικονομική δυνατότητα να το κάνει - θα έχουμε το διπλό κακό του περιβαλλοντικού κινδύνου και της απώλειας θέσεων εργασίας.
Και, επιπλέον, γιατί να μην προβλεφθεί ένα μικρό μέρος των κερδών, ας πούμε 500.000 € το χρόνο, ως αντισταθμιστικό κονδύλι για βασικά λειτουργικά έξοδα και προσωπικό στα τρία Εθνικά Πάρκα; Όταν σταματήσει η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, αυτά θα μείνουν χωρίς πόρους και με εππιλέον προβλήματα λόγω των εξορύξεων. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπει αντισταθμιστικά αν τεκμηριωθούν κίνδυνοι για αυτές τις περιοχές από τις εξορύξεις.
Άρα, συμφέρει να ζητάμε αυστηρή τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Πρέπει να την προβάλουμε ως βασική προϋπόθεση και όχι να την κρύβουμε κάτω από το χαλί φοβούμενοι μήπως αποθαρρύνει τους επενδυτές. Αν είναι σοβαροί επενδυτές - και όχι τυχοδιώκτες - θα τη δεχτούν μετά χαράς.
Και κάτι τελευταίο: ο "Περιφερειακός Φόρος" 5% επί των κερδών από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, ο οποίος καταλήγει στις Περιφέρειες (άρθρο 161 του Ν. 4001/2011 ΦΕΚ 179 Α/22-8-2011 - εκεί επίσης προβλέπεται και φόρος 20% για το κράτος) δεν έχει καμία σχέση με τα αντισταθμιστικά. Πρόκειται για "ανταποδοτικό τέλος" από τον επενδυτή προς τον "ιδιοκτήτη" του οικοπέδου για το κέρδος που θα έχει. Τα χρήματα αυτά μπορούν, φυσικά, να χρησιμοποιηθούν για διάφορες περιβαλλοντικές δράσεις, αλλά θα ήταν μεγάλο λάθος να χρησιμοποιηθούν για αποκατάσταση προβλημάτων που οφείλονται στις εξορύξεις. Αυτή η δουλειά θα επιβληθεί με Περιβαλλοντικούς Όρους από την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και ο επενδυτής θα πληρώσει επιπλέον και ανεξάρτητα από το 5% που θα δώσει στην Περιφέρεια. Γι αυτό το λόγο, αυτό το 5% πρέπει να κατευθύνεται για ευρύτερες κοινωνικές-περιβαλλοντικές δράσεις αλλά όχι για οτιδήποτε σχετίζεται με τις εξορύξεις - αλλιώς, οι επενδυτές μπορεί να επικαλεσθούν ότι εξόφλησαν τις περιβαλλοντικές τους υποχρεώσεις με αυτό το φόρο, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν ισχύει.
