Εργοστάσια απορριμμάτων: κάτι σαν «μνημόνιο»: Δεν δίνουν λύση – αντίθετα, συντηρούν το πρόβλημα. Η λύση βρίσκεται ΜΟΝΟ στα χέρια μας (Ιανουάριος 2012)

Το αδιέξοδο στη διαχείριση των απορριμμάτων και το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας έχουν κοινή πορεία:

Για να φτάσουμε μέχρι εδώ, πράγματι υπήρξε διαφθορά, αισχροκέρδεια και διάλυση της δημόσιας διοίκησης. Και η κοινωνία, όμως, υιοθέτησε παθητική στάση και ένα ανεύθυνο και σπάταλο τρόπο ζωής. Αυτά έφεραν στα όριά τους κοινωνία και περιβάλλον χωρίς να διασφαλίζουν τίποτα για το μέλλον.

Σήμερα, βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε «συμπληγάδες». Από τη μία, ανίκανος κρατικός μηχανισμός και δημόσια διοίκηση. Από την άλλη, επέλαση του «μνημονίου» και της ιδιωτικοποίησης των πάντων. Έτσι «με το μαχαίρι στο λαιμό» επιβάλλονται μέτρα οικονομικά ασύμφορα, κοινωνικά και περιβαλλοντικά επιζήμια. Μέτρα που μετατρέπουν τα προβλήματά μας σε μόνιμο μηχανισμό εκμετάλλευσης.

Για να βρούμε διέξοδο δεν αρκεί να απορρίψουμε  όσα μέτρα επιβάλλονται αλλά και να στραφούμε στη δημοσιονομική εξυγίανση, την παραγωγική οικονομία και την αειφορία.

Ας εστιάσουμε στη Διαχείριση Απορριμμάτων:

Για να φτάσουμε μέχρι εδώ έχουν μεγάλες ευθύνες όσοι ασχολήθηκαν με τη διαχείριση απορριμμάτων, αλλά εντωμεταξύ η κοινωνία εκφυλίστηκε σε ανεύθυνο καταναλωτή και παραγωγό σκουπιδιών.

Σήμερα, βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε «συμπληγάδες». Από τη μία δημοτικές υπηρεσίες ανήμπορες να δώσουν λύση. Από την άλλη, ιδιωτικοποίηση και «εργοστάσια» επεξεργασίας που υποχρεώνουν την κοινωνία σε οικονομική αφαίμαξη και συνεχή παραγωγή απορριμμάτων.

Για να βρούμε διέξοδο δεν αρκεί να απορρίψουμε τα «εργοστάσια». Οφείλουμε να αλλάξουμε τον τρόπο παραγωγής και διαχείρισης σκουπιδιών.

Το μεγάλο πρόβλημα, σήμερα, είναι η υπερβολική παραγωγή απορριμμάτων που δεν διαχωρίζονται. Αν μειώναμε την παραγωγή απορριμμάτων και αν τα διαχωρίζαμε, θα απομένανε ελάχιστα υπολείμματα, των οποίων η διαχείριση θα ήταν απλή υπόθεση. Όπως, όμως, λειτουργούμε σήμερα, όλα τα Απορρίμματα γίνονται Υπολείμματα και πρόβλημα για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

Επενδύοντας στην κοινωνική αδράνεια, τα «εργοστάσια» επεξεργασίας απορριμμάτων εμφανίζονται ως «από μηχανής θεός», δεχόμενα όλα τα απορρίμματα, χωρίς διαχωρισμό. Αυτό, όσο δελεαστικό και αν φαίνεται, δεν αποτελεί λύση. Έχει τεράστιο κόστος και, προκειμένου να έχει κέρδος, απαιτεί αύξηση και όχι μείωση του όγκου των σκουπιδιών. Για να εξασφαλίσουν, μάλιστα, συνεχή τροφοδοσία με σκουπίδια, οι επενδυτές δεσμεύουν τους Δημότες με  εξοντωτικές ρήτρες. Το πρόστιμο, αν δεν τους παραδίδουμε αρκετά απορρίμματα, είναι μεγάλο και βαρύνει τα δημοτικά τέλη μαζί με το μεγάλο κόστος αποκομιδής.

Αντίθετα, η υγιής οικονομική δραστηριότητα της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης, που ανακτούν από τα απορρίμματα πολύτιμες πρώτες ύλες και οργανικό υλικό (λίπασμα), δημιουργούν κέρδος μειώνοντας τα Υπολείμματα.

Η μόνη βιώσιμη λύση στηρίζεται σε δύο «πυλώνες»:

1. Οικολογική διαχείριση με μείωση όγκου (λιγότερες συσκευασίες, επαναχρησιμοποίηση), διαχωρισμό στο σπίτι, ανακύκλωση -  κομποστοποίηση. Τα υπολείμματα πάνε σε ΧΥΤΥ ή σε κάποια μονάδα.
2. Οργάνωση σε τοπικό επίπεδο με μικρές αποκεντρωμένες μονάδες και εταιρίες κοινωνικής ή μικτής (κοινωνικής – δημοτικής) βάσης.

Ακόμη και αν επιβληθεί η ιδιωτικοποίηση - απευθείας ή μέσω ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου – ιδιωτικού τομέα)– υπάρχει συμβιβαστική λύση:

Να επιλεγούν μονάδες που εστιάζουν στην κομποστοποίηση και όχι σε άλλη επεξεργασία όπως καύση ή παραγωγή ενέργειας. Με τις μονάδες κομποστοποίησης περιορίζεται η αυστηρή ρήτρα της ελάχιστης εγγυημένης ποσότητας απορριμμάτων. Άλλωστε, όσο καλύτερα διαχωρίζουμε τα απορρίμματα (απομακρύνοντας πλαστικά κ.λπ.) τόσο καλύτερο είναι το τελικό προϊόν. Η κομποστοποίηση είναι η μόνη μέθοδος που δεν αντιστρατεύεται την ανακύκλωση και τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων.

Όλα αυτά προϋποθέτουν συστηματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης (πόρτα – πόρτα, σχολεία, πολύ ενημερωτικό υλικό κ.λπ.). Μόνο έτσι θα πειστεί ο καθένας να αφιερώσει κάθε μέρα τα λίγα λεπτά που χρειάζονται για το διαχωρισμό στο σπίτι ή στην επιχείρηση.

Σε ολόκληρο τον κόσμο, όποια λύση βρέθηκε στηρίχθηκε στη συστηματική ενημέρωση του κοινού μαζί με μέτρα που επιβραβεύουν όσους κάνουν καλό διαχωρισμό και δεν παράγουν πολλά απορρίμματα (π.χ. με χαμηλά δημοτικά τέλη).

Πολλοί, δυστυχώς, «σνομπάρουν» την ενημέρωση και την εκπαίδευση του κοινού. Είναι εκείνοι που δεν πιστεύουν στην κοινωνία ή θεωρούν πως αρκεί να «αντισταθούμε» στις ιδιωτικοποιήσεις. Πώς όμως θα αντισταθούμε στα μεγάλα συμφέροντα; Πώς θα χαλάσουμε τα σχέδια εκείνων που επενδύουν ακριβώς στο ότι εμείς θα συνεχίζουμε να παράγουμε σκουπίδια όπως σήμερα; Για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει να αλλάξουμε εμείς.

Κώστας Παπακωνσταντίνου

Περιφερειακός Σύμβουλος