Αιολικά Πάρκα: το μεγάλο στρατηγικό λάθος

Όσοι ενδιαφερόμασταν για την προστασία της άγριας φύσης κάναμε το λάθος να μην ξεκαθαρίσουε κάτι απλό: τα Αιολικά Πάρκα επηρεάζουν την άγρια φύση όχι τον άνθρωπο.

Η δαιμονοποίηση των Αιολικών Πάρκων έκανε, τελικά, κακό στην άγρια φύση. Με το να θεωρούνται «οχλούσες δραστηριότητες» και να προβλέπονται περιορισμοί έως και λίγων χιλιομέτρων από οικισμούς, δρόμους, τουριστικές περιοχές κ.λπ. συρρικνώνεται κατά πολύ ο διαθέσιμος χώρος εγκατάστασής τους. Και τότε, πού θα μπουν οι ανεμογεννήτριες; Μα φυσικά εκεί όπου υπάρχουν λιγότερες αντιστάσεις, λιγότεροι άνθρωποι, λιγότερες υποδομές. Δηλαδή ακριβώς εκεί όπου έχουν καταφύγει σπάνια είδη ή υπάρχουν αδιατάρακτα οικοσυστήματα - άρα στις προστατευόμενες περιοχές. 

Έπρεπε από την αρχή να πούμε ότι τα Αιολικά, μαζί με τα συνοδά τους έργα, προκαλούν μεγάλη όχληση και καταστροφή ΣΤΗ ΦΥΣΗ, ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ. Οι προσκρούσεις, ο εκτοπισμός από μεγάλες περιοχές, η αλλοίωση ενδιαιτήματος, η επιβάρυνση των καθημερινών συνηθειών και το "άνοιγμα" παρθένων περιοχών με πυκνά οδικά δίκτυα και υποδομές είναι πολύ σοβαρά προβλήματα για την άγρια πανίδα, όχι όμως για τον άνθρωπο.

Εμείς δεν ανήκαμε στους NOT IN MY BACKYARD (βάλτε τα όπου θέλετε αλλά όχι στην αυλή μου) αλλά στους IN MY BACKYARD (βάλτε τα στην αυλή μου και αφήστε ήσυχη την παρθένα φύση).

Αν τα Αιολικά Πάρκα μπορούσαν να μπαίνουν ελεύθερα κοντά και μέσα σε κατοικημένες περιοχές, σε καλλιέργειες κ.λπ. τότε:

... ίσως να είχαμε αποτρέψει το ΥΠΕΝ και τους επενδυτές να επιμένουν για τα άγρια βουνά, τις απομονωμένες χερσονήσους και τα μικρά νησιά. Αν μη τι άλλο, θα είχαμε βοηθήσει κάποια σπάνια είδη (ιδίως τα μεγάλα αρπακτικά πουλιά που κυριολεκτικά εξοντώνονται άμεσα ή έμμεσα από τα Αιολικά Πάρκα) τα οποία δεν έχουν τρόπο να μιλήσουν για το δίκιο τους.

Αν από την αρχή και τονίζαμε ότι τα Αιολικά δεν κάνουν κακό στον άνθρωπο (με την υπόθεση ότι ο θόρυβος και αισθητική ρύπανση είναι μια ελάχιστη "θυσία" προκειμένου να αποτρέψουμε καταστροφικές κλιματικές αλλαγές που εμείς προκαλέσαμε), θα βοηθούσαμε να συνταχθεί ένα Χωροταξικό που δεν θα "έριχνε" με τόσο βάναυσο τρόπο τις προστατευόμενες φυσικές περιοχές. 

Αν συμμαχούσαμε με τη φύση…

… ακόμη και οι «θεομηνίες» μπορεί να ήταν ευλογία

Τι σημαίνει να είχαμε τη φύση σύμμαχο και όχι αντίπαλο; Να είχαμε το κλίμα, το έδαφος, τα ποτάμια ως πηγή ευημερίας και όχι σαν απειλητικούς αντιπάλους;

Αν είχαμε ορθό χωροταξικό σχεδιασμό, αν τα δημόσια έργα γίνονταν για όφελος της κοινωνίας και όχι των εργολάβων, αν τα εγγειοβελτιωτικά έργα «βελτίωναν» τη γη και δεν κατέστρεφαν πολύτιμα οικοσυστήματα, αν και αν…

Τότε, η «θεομηνία» που χτύπησε την Ηλεία δεν θα κατέστρεφε περιουσίες και υποδομές, όπως ένα νοσοκομείο που τοποθετήθηκε «πάνω στο σιφόνι», αγνοώντας εμπειρικές πρακτικές χιλιάδων ετών που υποδείκνυαν στους απλούς ανθρώπους πού να χτίσουν. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό:

1. Ο Αλφειός θα «κατέβαζε» αμέτρητες ποσότητες φερτών υλικών και μέσα σε μια νύχτα θα δημιουργούσε εκατοντάδες (κυριολεκτούμε: εκατοντάδες) στρέμματα πολύτιμης παραλιακής γης. Όμως τώρα, με τα φράγματα και τις ληστρικές αμμοληψίες, δεν έχει μείνει τίποτα να «κατέβει» και έτσι συνεχίζεται η καταστροφική διάβρωση των ακτών.
2. Η Αγουλινίτσα και η Μουριά θα κατακρατούσαν εκατομμύρια κυβικά νερού που σιγά σιγά θα περνούσαν στον υδροφόρο ορίζοντα εξασφαλίζοντας άρδευση και ύδρευση για χρόνια – μαζί με καθαρισμό από λύματα και νιτρικά. Τώρα τα αντλιοστάσια δουλεύουν νυχθημερόν για να πετούν στη θάλασσα τον πιο πολύτιμο φυσικό πόρο.
3. Οι ζημιές από τις «πλημμύρες» θα αναπληρώνονταν από τις πολύτιμες υπηρεσίες στις ακτές, στη διαχείριση των νερών, στη βελτίωση του κλίματος, στην αύξηση της παραγωγής και στον περιορισμό χρήσης λιπασμάτων λόγω της φυσικής λίπανσης και πολλά ακόμη.

Φυσικά, αυτά αποτελούν σενάρια «επιστημονικής φαντασίας». Καιρός όμως είναι να σκεφτούμε ότι, σήμερα που αποκαλύπτεται η απάτη της «άγριας» ανάπτυξης, το αληθινό συμφέρον μιας προικισμένης περιοχής είναι να επενδύσει στο φυσικό της κεφάλαιο. Ας αρχίσουμε λοιπόν να διορθώνουμε τα λάθη – για παράδειγμα ξαναφτιάχνοντας τις λίμνες που καταστρέψαμε.

Αποκέντρωση: η μόνη προοπτική για την Ολυμπία

Με αφορμή την πρωτοφανή ληστεία στο μουσείο της Ολυμπίας :

Η προστασία και ανάδειξη του παγκόσμιου μνημείου προϋποθέτει πέρασμα ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στην Περιφέρεια

Σε ένα αρχαιολογικό χώρο που πέρσι επισκέφθηκαν 1.000.000 οργανωμένοι τουρίστες δεν μπορεί να αποκαλύπτεται τέτοια ένδεια σε υποδομές και προσωπικό. Πώς μπορεί να διορθωθεί αυτό; Η μόνη λύση είναι να περάσει η πολιτιστική πολιτική στην Περιφέρεια ώστε οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες να έχουν ευελιξία και να υφίστανται κοινωνικό έλεγχο.

Οι οικονομικοί πόροι για να ασκηθεί αυτή η πολιτική μπορούν να αντληθούν εύκολα από τους επισκέπτες. Κανένας από τους ένα εκατομμύριο τουρίστες που αποβιβάστηκαν πέρσι από τα κρουαζιερόπλοια δεν θα είχε αντίρρηση να επιβαρυνθεί με -ας πούμε- 50 λεπτά, προκειμένου αυτές οι 500.000 € να επενδυθούν για τη διαφύλαξη του αρχαιολογικού χώρου. Αυτό όμως προϋποθέτει και κάποιου είδους φορολογική αποκέντρωση διότι ο μόνος τρόπος να εισπραχθεί αυτό το ποσό είναι να μπορεί ο Δήμος ή Περιφέρεια να επιβάλει τέλος σε κάποια πάγια δαπάνη των τουριστών – για παράδειγμα στο κόστος της μεταφοράς τους από το λιμάνι στην Ολυμπία. 

Φυσικά, αυτά απαιτούν θεμελιώδεις αλλαγές στη νομοθεσία – κυρίως όμως αλλαγές στη νοοτροπία. Πρέπει να μπουν άμεσα στο σχεδιασμό μας ώστε κάποια μέρα πρέπει να γίνει πράξη η αποκέντρωση και η αληθινή μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση.

Η «αντεπίθεση» της στεριάς

Μια καλή «κατεβασιά» από τα ποτάμια αρκεί να αντισταθμίσει τη διάβρωση των ακτών  … φτάνει να έχει μείνει κάτι στα ποτάμια για να κατεβάσουν…

Δεκάδες τετραγωνικά μέτρα ολοκαίνουριας, φρέσκιας γης δημιουργήθηκαν στην παραλία της Αβύθου μετά από τη βροχή της 6^ης Φεβρουαρίου 2012. Δημιουργός ήταν το μικρό ασήμαντο ρέμα που εκβάλει μπροστά στο κέντρο FUN. Μέσα σε λίγες ώρες αντισταθμίστηκε η διάβρωση και δημιουργήθηκε πολύτιμη παραλιακή γη,– μια υπηρεσία που, σε ένα τουριστικό μέρος που επενδύει στην παραλία του, αξίζει αρκετές χιλιάδες ευρώ.

Μαθητές του Δημ. Σχολείου Αβύθου πάνω στη νέα γη. η παλιά ακτογραμμή με κίτρινο

Έχουμε επανειλημμένα πει ότι τα ποτάμια χτίζουν τις ακτές. Αυτό πραγματοποιείται με ρυθμό "εκατοστό – εκατοστό" κάθε χρονιά, αλλά και (κυρίως) με δυναμικές «κατεβασιές» μετά από καταρρακτώδεις βροχές. Αυτές οι ογκώδεις  κατεβασιές είναι «θησαυρός»,, αφού μέσα σε λίγες ώρες η στεριά κερδίζει κατά κράτος τη θάλασσα και αντισταθμίζει τις απώλειες από τη διάβρωση.

Πώς ένα τόσο μικρό ρεματάκι έκανε αυτό το θαύμα; Απλά, ακριβώς επειδή είναι μικρό, δεν είχε τραβήξει την προσοχή των εργολάβων και δεν είχαν αφαιρέσει τα «αδρανή» από την κοίτη του. Έτσι, είχε υλικό για να «κατεβάσει». Αντίθετα, τα μεγάλα ποτάμια της Αιγιάλειας, έχουν «ξεκοιλιαστεί» από τις αμμοληψίες και την απομάκρυνση αδρανών και έχουν ελάχιστα να κατεβάσουν. Έτσι, με τις μεγάλες βροχές της 6^ης Φεβρουαρίου, η Αιγιάλεια έχασε την ευκαιρία να πανηγυρίσει το κέρδος πολλών δεκάδων στρεμμάτων παραλίας (αρχικά στις εκβολές και κατόπιν -  με τη δράση των κυμάτων- σε όλο το μήκος των ακτών).

Το κέντρο FUN όπως φαίνεται από τη θάλασσα. Το σημείο από όπου τραβήχτηκε η φωτογραφία είχε βάθος > 1 μ.

Το δυστύχημα είναι ότι διάφοροι «παράγοντες» διατυμπανίζουν ότι πρέπει άμεσα να γίνουν αντιπλημμυρικά και να καθαριστούν τα ποτάμια!!! Με αφορμή κάποια μπαζωμένα ρέματα ή άστοχα έργα (όπως στο Θολοπόταμο στην Αιγείρα) κατασκευάζουν τον κίνδυνο για υπερχείλιση των φυσικών ποταμών. Υποκύπτουν στις πιέσεις των εργολάβων για «επείγοντα» μέτρα με σκοπό να μπουν στα ποτάμια και να θησαυρίσουν πουλώντας τα «αδρανή».

Τα μόνα έργα που χρειάζονται είναι μικρές παρεμβάσεις για ενίσχυση των αναχωμάτων, καθαρισμός των μικρών ρεμάτων από μπάζα, ξύλα και καλάμια και διόρθωση των άστοχων έργων.

Κάθε άλλη παρέμβαση μέσα στα ποτάμια είναι καταστροφή για τις ακτές της Αιγιάλειας.

Αστοχία - ΟΧΙ θεομηνία

Αν κηρυχτούμε «θεομηνιόπληκτοι» θα αποτρέψουμε την απόδοση ευθυνών. Ας κοιτάξουμε να διορθώσουμε τα δικά μας λάθη και να πληρώσουν οι υπεύθυνοι.

Δεν υπάρχει μέρος στη Μεσόγειο που να μη γνωρίζει μια φορά στα 10, 20 ή 50 χρόνια μια πολύ έντονη βροχόπτωση όπου μέσα σε λίγες ώρες πέφτει όσο νερό θα αναλογούσε σε ένα χρόνο. Ακόμη κι αν πει κάποιος «εδώ και 50 χρόνια, δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο» μια πλημμύρα εξακολουθεί να είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο φαινόμενο. Συνεπώς, δεν υπάρχει δικαιολογία για αστοχίες στο σχεδιασμό, ειδικά όσον αφορά τα μεσογειακά ποτάμια.

Αν επικαλούμαστε «θεομηνία», μπορεί μεν να εξασφαλίζουμε κάποια πενιχρά κρατικά κονδύλιά, επιτρέπουμε όμως στους πραγματικούς ενόχους να «τη βγάλουν καθαρή». Έτσι φαίνεται να συμβαίνει στην περίπτωση της ΕΡΓΟΣΕ στην Αιγείρα – όπου είχαν αφήσει μέσα στο Θολοπόταμο τα ξύλα από το καλούπωμα της γέφυρας (αποκαλυπτικό το φωτορεπορτάζ της τοπικής εφημερίδας ΣΤΥΞ). Η δε ΟΛΥΜΙΑ ΟΔΟΣ τη γλίτωσε φθηνά αφού με λίγη ακόμη βροχή θα διαλυόταν εντελώς το έργο της στο Μεγανείτη (στη φωτογραφία φαίνεται το ραγισμένο βάθρο της μελλοντικής γέφυρας).

Δεν θα είναι λοιπόν «κατόρθωμα» το να κηρυχτούμε «θεομηνιόπληκτοι». Ας δούμε με ψυχραιμία το ζήτημα και ας ζητήσουμε από τους πραγματικούς υπεύθυνους να πληρώσουν τις ζημιές.

Όπως συμβαίνει συχνά, οι ενέργειες εντυπωσιασμού δεν έχουν αποτέλεσμα και τελικά αποτρέπουν την απόδοση των πραγματικών αποζημιώσεων

Ο θολοπόταμος στην Αιγείρα στο σημείο της υπερχείλησης το πρωί μετά τη ζημιά7 Φεβρουαρίου 2012. Φαίνεται πόσο κλεισμένος είναι τόσο από τα ίδια τα έργα, όσο και από τα ξύλα από το "καλούπωμα". Φωτ. Βασίλης Αντωνίου - Εφημερίδα ΣΤΥΞ

Βάση έργων της Ολυμπίας Οδού στον ποταμό Μεγανείτη, την ημέρα μετά τη βροχή 7 Φεβρουαρίου 2012

Νερό – Πετρέλαιο: σημειώσατε «2»

Αντί να επενδύουμε στην ορθή διαχείριση του νερού και των φυσικών πόρων προτιμούμε να ελπίζουμε ότι ίσως κάποτε ένα γεωτρύπανο μας δώσει το 2-3% των κερδών.

Την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου έγιναν δύο σημαντικές «συναντήσεις» στην Πάτρα. Η μία αφορούσε στο σχέδιο διαχείρισης των νερών, με παρουσία του Ειδικού Γραμματέα Υδάτων του ΥΠΕΚΑ κ. Ανδρεαδάκη. Η άλλη ήταν η ειδική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για τις προοπτικές εξόρυξης υδρογονανθράκων, με παρουσία του αρμόδιου Υφυπουργού ΥΠΕΚΑ κ. Μανιάτη.

Και οι δύο συναντήσεις (και οι δύο αντικρουόμενοι ρόλοι του ΥΠΕΚΑ) ήσαν ενδιαφέρουσες. Ποια όμως είναι πιο σημαντική για τη ζωή στη Δυτική Ελλάδα; Εκείνη για τα νερά, που προϋποθέτει δουλειά προκειμένου να διασφαλίσουμε τον πιο πολύτιμο φυσικό πόρο για κάθε δραστηριότητα και για την ίδια τη ζωή; Ή μήπως εκείνη για τα πετρέλαια, όπου δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα, παρά να ελπίζουμε ότι ίσως κάποτε οι εταιρίες μας δώσουν το 5%;

Δυστυχώς, η υπόσχεση για πετρέλαιο φάνηκε ακαταμάχητη. Ο ίδιος ο Περιφερειάρχης κ. Κατσιφάρας δήλωσε ότι οι προοπτικές εξόρυξης υδρογονανθράκων μπορεί να «αλλάξουν άρδην το προφίλ της Δυτικής Ελλάδας». Αυτό σημαίνει κίνδυνο να πέσουμε στην ίδια παγίδα που μας έφερε στην κρίση. Αντί να εστιάσουμε στον πρωτογενή τομέα και στην εξασφάλιση των φυσικών πόρων για να κάνουμε τη Δυτική Ελλάδα βιώσιμη, ελπίζουμε ξανά σε ένα «μεγάλο κόλπο».

Οι προοπτικές για το πετρέλαιο είναι αμφίβολες. Ο Υπουργός μίλησε για πιθανότητες 10% επιτυχίας σε κάθε έρευνα. Ο περιβόητος περιφερειακός φόρος 5% δεν διευκρινίζεται αν θα είναι επί του συνόλου της παραγωγής ή επί του 40 έως 60% αυτής - διότι το υπόλοιπο θα πηγαίνει κατευθείαν στο κράτος. Δηλαδή έχουμε μια ισχνή πιθανότητα ότι ίσως σε δέκα χρόνια η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας θα αρχίσει να  λαμβάνει το 2-3% της αξίας των κοιτασμάτων, δηλαδή ίσως λιγότερα από 50-60 εκ. € το χρόνο – κι αυτό επί είκοσι χρόνια (όσο διαρκούν τα κοιτάσματα). Αρκούν αυτά;

Αντίθετα, οι προοπτικές από μια ορθή διαχείριση υδάτων  – που περιλαμβάνει όλα τα έργα και την κοστολόγηση – θα στηρίξουν το μέλλον των παιδιών μας σίγουρα και για πάντα.

Δεν πρέπει να δημιουργούμε ελπίδες ότι «κάτι θα γίνει στο τέλος» και θα επιστρέψουμε στη ζωή που είχαμε συνηθίσει. Αν δεν τακτοποιήσουμε «τα του οίκου μας» (να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα, να αναδιοργανώσουμε τη δημόσια διοίκηση), σε μερικά χρόνια θα βρεθούμε πάλι σε αδιέξοδο, ακόμη κι αν μας χαρίζανε τα πετρέλαια της Αραβίας …